ریشه عدم تبعیت‌ها از دین در کلام امام رضا(ع)/ از رأفت رضوی سوءاستفاده نکنیم
تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۷۰۵۶۹
یک کارشناس مذهبی با بیان اینکه بسیاری از عدم تبعیت‌ها نسبت به دین از ناآگاهی و ندانستن ریشه می‌گیرد، گفت: اگرچه عدالت و رافت امام رضا(ع) برای ما هم قابل درک و لمس‌شدنی است اما نباید از آن سوءاستفاده کنیم.
به گزارش خبرنگار گروه مسجد و کانون‌های مساجد خبرگزاری شبستان، به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت حضرت علی‌بن موسی‌الرضا(ع) و به منظور بررسی عدالت و رأفت فراگیر در سیره آن امام همام(ع) با حجت الاسلام والمسلمین «محمد سعیدی‌آریا»، استاد حوزه علمیه و کارشناس معارفی رسانه ملی گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
حجت الاسلام سعیدی با بیان اینکه ما امام رضا(ع) را به امام رئوف(ع) می شناسیم، اظهار کرد: امامی که نردبان آسمان و راه اتصال زمین به آسمان است؛ حضرت ثامن الحجج(ع) می فرمایند: اگر مردم محاسن (خوبی ها و شیرینی) کلام ما را بدانند قطعاً از ما تبعیت می کنند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این استاد حوزه علمیه با اشاره به عدالت فراگیر در سیره امام رضا(ع)، بیان کرد: عدالت از همسانی سخن نمی گوید بلکه بر تناسب تاکید دارد؛ نقل است شخصی با فرزندش مهمان منزل امیرالمومنین(ع) شدند آن زمان مرسوم بود ظرفی برای شستن دست مهمان کنار سفره می آوردند، حضرت امیر(ع) دست پدر را شستند و به فرزندشان فرمودند شما دست پسر را بشویید، وقتی چرایی را پرسیدند، فرمودند نمی خواستم شأن پدر زیر سوال برود بلکه باید ادب حفظ و دست پدر توسط من و دست پسر توسط فرزندم شسسته می شد. این یعنی عدالت رعایت تناسب است نه این‌همانی و شباهت.
وی ادامه داد: از غصه های ما شیعیان در طول تاریخ آن است که به اهل بیت(ع) اجازه داده نشد کار کنند، آن حضرات(ع) یا زندانی بودند یا تحت فشار و خفقان شدید قرار داشتند تا جایی که امام یازدهم(ع) را به تناسب منطقه نظامی‌ای که در آن سکونت داشتند، امام عسکری می خواندند و در نقشه های قدیمی محل سکونت حضرت(ع) این حصر و شبه‌زندان در وسط پادگان مشخص است اما با همه این فشار و محدودیت، دستور ائمه(ع) بر رعایت عدالت الهی است.
حجت الاسلام سعیدی آریا تأکید کرد: لذا حکومت های زمان خویش را با عنوان ظالم خوانده اند به ویژه آنکه نخستین ظلم آنها غصب جایگاه اهل بیت(ع) بود در حالی که از مهمترین مسائل اسلام حکومت است؛ اما این حق از اهل بیت(ع) غصب شد و آنها که قرار بود حکومت اسلامی در دست‌شان باشد و فلاح مردم را رقم بزنند در انزوا و اختناق قرار گرفتند.
وی اضافه کرد: حتی کسی مثل مأمون هم که در ظاهر می خواست خلافت را به آل‌الله(ع) برگرداند و مسئله ولایتعهدی امام رضا(ع) را سر داد، صداقت نداشت ... لذا امام رضا(ع) با زیرکی و شروطی که در پذیرش ولایتعهدی گذاشتند به مردم فهماندند این حکومت عادلانه نیست حتی اگر علی بن موسی الرضا(ع) با زور ولیعهد آن شده باشد! ایشان در عمل بازوی بر ظلم و ظالم بودن را کنار زدند و این مصداق اولیه عدالت است که ظلم را تایید نکنیم.
حجت الاسلام سعیدی‌آریا با اشاره به اینکه در میان اهل بیت(ع) امام رضا(ع) به امام رئوف شهرت دارند، بیان کرد: امام حتی از مادر نسبت به ما مهربان‌تر است خدا امام را برای هدایت مردم منصوب کرده است، رأفت ازخودگذشتگی امام را نمایش می دهد او حاضر است همه سختی ها را به جان بخرد تا هدایت مردم رقم بخورد. کدام یک از امامان ما بدون شهادت از دنیا رفته اند؟! اگر اهل بیت(ع) دغدغه شیعه و جامعه را نداشتند و به نماز و روزه بسنده می کردند، حکام جائر به آنها کاری نداشتند بلکه دغدغه هدایت جامعه توسط آن حضرات(ع) بود که برای ظلمه زمان خطر داشت.
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه عدالت و رأفت رضوی هنوز هم جاری است و شامل حال ما نیز می شود، ابراز کرد: وقتی وارد حرم می شویم خطاب به امام رضا(ع) افعال مضارع به کار می بریم یعنی شما اکنون صدای من را می شنوید و سلامم را جواب می گویید. قدیمی ها می گفتند با زیارت استخوان سبک می کنیم این به خاطر درک رافت امام رضا(ع) است البته نباید از این رأفت و مهربانی سوءاستفاده کنیم.
وی با بیان اینکه وظیفه امام صرفاً اجابت دعاهای ما نیست، تصریح کرد: در دعای عهد می خوانیم: «الْمُسَارِعِينَ إِلَيْهِ فِي قَضَاءِ حَوَائِجِهِ» یعنی از خدا می خواهیم ما را جزء یاری دهندگان امام قرار دهد. در مواجهه با رأفت امام رضا(ع) هم باید توفیق حرکت در مسیر حضرت(ع) را طلب کنیم. امام رضا(ع) نسبت به خطاکار و گنهکار هم رافت دارند و آغوش باز می کنند منتها باید در مقابل این رأفت و مهربانی حیا هم داشته باشیم و سوءاستفاده نکنیم.
پایان پیام/9
منبع: شبستان
کلیدواژه: حجت الاسلام امام رضا ع اهل بیت ع
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۷۰۵۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مهمترین مانع اجرای عدالت، دنیاطلبی و دنیاگرایی است
خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه-مصطفی شاکری گرکانی: تحقق عدالت، آرمانی است که سابقه‌ای به قدمت عمر بشر دارد و از سپیده دم آفرینش، بشر این عنصر حیاتی را به عنوان یک گرایش باطنی شناخته، به آن روی آورده، درصدد دستیابی به آن تلاش کرده و آن را مبنای قوانین و قضاوت قرار داده است. به واقع که هیچ چیز به اندازه پایمال شدن حق ضعیف و مظلوم برای فطرت بشر زجرآور و نفرت انگیز نیست و هیچ چیز به اندازه بی عدالتی، کینه و دشمنی را در قلب‌ها پدید نمی‌آورد. وقتی به تاریخ می‌نگریم، علت بسیاری از دگرگونی ها، فقدان عدالت اجتماعی در جامعه بوده است و به همین رو تمام مصلحان بشری و انسان‌های آزاده تاریخ با اندیشه و شعار عدالت، حرکت‌های اصلاحی خود را آغاز نموده و یکی از اهداف اصلی انقلاب و تحرکات اجتماعی خود را رفع تبعیض و برقراری عدالت اجتماعی قرار داده اند. انسان‌هایی که مخاطب این حکیمان و مصلحان واقع شده اند، در واقع تشنگان عدالت بودند که سراپاگوش به فرمان و چشم به راه تحقق این بالاترین فضیلت انسانی و گمشده فطرت خود بوده اند.
فراتر از این، عدالت آرمانی دینی و الهی است که تمام پیامبران برای تحقق آن رسالت یافته و بسیاری نیز در راه عدالت جان خود را فدا کرده‌اند. از منظر دین اسلام، قوام حقیقت حیات انسانی به اصل عدالت است و دادگری همانند اصل توحید ریشه در نظام تکوین دارد. بر این اساس پیامبر اکرم (ع) فرمودند: «بِالْعدْلِ قامتِ السّماواتُ و الارْض» یعنی آسمان‌ها و زمین، با عدالت، پا برجا می‌مانند. بنابراین نادیده انگاشتن قسط و عدل، نه تنها با طبیعت بشر مخالفت و مغایرت دارد، بلکه مخالفت با نظام طبیعت است و در مقابل، اهتمام به آن هماهنگی با نظام هستی است.
اندیشه در حقیقت و ماهیت عدل و عدالت ما را به این نکته واقف می‌سازد که عدل دارای جاذبه‌ای فطری است و نزد وجدان عمومی بشریت، ارزش گرانقدر دارد زیرا در سایه عدل، هر کسی به حق خویش می‌رسد، تعدّی و تجاوز از جامعه رخت بر می‌بندد و امنیت و آرامش بر همه جا حاکم می‌شود. به همین جهت مردم، بی‌عدالتی را نکوهش می‌کنند و عدالت را می‌ستایند. این نکته مورد تأیید و توجه پیشوایان دین نیز قرار گرفته است. امام صادق (ع) درباره این حقیقت که بی‌عدالتی عیب و عدالت خوشایند همگان است فرموده است: «از خداوند پروا کنید و به عدالت رفتار کنید، چرا که شما به قومی که عدالت نکند خرده می‌گیرید». به همین سبب است که از آغاز زندگی بشر، همواره ظلم و بی عدالتی روح بشر را آزرده و او را تشنه جهانی عاری از هر تبعیض و تعدی ساخته است. در طول تاریخ، همه افراد و اقشار و جوامع اعم از کوچک و بزرگ، مؤمن و کافر، مرد و زن، حتی ستمکار و ستمدیده، دانا و نادان خواهان اجرای عدالت، این صفت انسانی بوده و از نقض آن متنفر بوده و می‌باشند.
بر این اساس با اندک تأملی در کلمات و بیانات امیرالمومنین (ع) به روشنی این نکته به دست می‌آید که مساله «عدالت و حکومت»، جایگاه خاص و اهمیت ویژه‌ای نزد آن امام بزرگوار داشته است. این دو مقوله به حدی مهم است که اگر تمام تلاش‌ها و مجاهدات علی (ع) را در راه تحقق آن بدانیم سخنی به گزاف نگفته ایم. در همین رابطه و با محوریت نشان دادن ارزش و اهمیت عدالت در حکمرانی بر پایه اندیشه علوی (ع) با حجت‌الاسلام و المسلمین نجف لک‌زایی استاد تمام گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم و رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت‌وگو کردیم که حاصل آن را در ادامه می‌خوانید؛
* عدالت در اندیشه امیرالمومنین (ع) یک فضیلتی است که اگر حکومت آن را داشته باشد برایش یک امتیاز و ارزش محسوب می‌شود یا اصلاً اساس و ارزش حکومت به برقراری عدالت است و حکومتی که در راه عدالت گام ننهد فاقد ارزش ذاتی است؟
در نهج‌البلاغه و سیره عملی امیرالمومنین (ع) به عدالت توجه بسیار زیادی شده به گونه‌ای که جرج جرداق مسیحی اسم کتابش را این گذاشته که امام علی (ع) صدای عدالت انسانی است. همچنین گفته شده «قتل فی محراب عبادته لشده عدله» یعنی ایشان به خاطر شدت عملش نسبت به عدالت به شهادت رسید لذا در جای جای نهج‌البلاغه می‌توانیم فرمایشات حضرت درباره عدالت را ببینیم ولی من به یک موردش اشاره می‌کنم و آن نامه ۳۱ نهج‌البلاغه است. امام علی (ع) نامه ۳۱ را برای امام حسن مجتبی (ع) نوشتند و چون این نامه از منظر یک پدر برای تمام فرزندان معنوی آن حضرت نوشته شده است با این تعبیر شروع می‌شود که «من الوالد الی المولود» یعنی نامه پدری به فرزند. اگر ما خودمان را فرزند معنوی آن حضرت می‌دانیم مخاطب این نامه هستیم.
*نامه ۳۱ نهج‌البلاغه عدالت را چگونه معرفی می‌کند؟
آنجا حضرت یکسری سیاست‌های کلان و راهبردهای کلان را ابلاغ فرمودند از جمله اینکه می‌فرمایند فرزندم تو خودت را در ارتباط با دیگران میزان قرار بده، هرچه برای خودت می‌پسندی برای دیگران هم بپسند. بعد یکسری مصادیق را ذکر کردند مثلاً فرمودند اگر دوست نداری به تو ظلم شود به دیگران هم ظلم نکن، اگر دوست داری به تو احسان شود به دیگران احسان کن و همینطور موارد دیگری را برشمردند. به همین خاطر عدالت در اندیشه امام علی (ع) یک میزان کلیدی و اساسی و مهم است که مبنای تنظیم روابط ما با دیگران، روابط ما با خودمان، روابط ما با محیط زیست و روابطمان با خدای متعال است.
خدای متعال در ارتباط با ما به عدالت عمل می‌کند، ما هم در ارتباط با خودمان و دیگران و خدا و طبیعت باید به عدالت رفتار کنیم. در حدیث نبوی می‌خوانیم که با عدالت است که آسمان‌ها و زمین بر پا شده است. در قرآن کریم خداوند به پیامبر (ص) دستور می‌دهد «قل امر ربی بالقسط» یعنی بگو پروردگار من مرا فرمان داده به قسط عمل کنم. باز در سوره حدید می‌فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» یعنی ما پیامبران را به سوی مردم فرستادیم تا آنها مردم را تربیت کنند، تزکیه کنند و مردم بر پادارنده قسط شوند. از این جهت امیرالمومنین (ع) به عنوان تربیت شده رسول اکرم (ص) کسی است که همان مسیر را دنبال می‌کند و همچون رسول مکرم اسلام بر پا دارنده عدل و قسط است. لذا اگر ما عدالت را در ردیف فضائل هم ذکر کنیم بالاترین فضائل است و اگر به عنوان رکن در نظر بگیریم می‌بینیم عدل در اندیشه و مذهب امامیه جز اصول مذهب و جز ارکان تلقی شده است بنابراین از هر منظری نگاه کنیم، چه از منظر فقهی، چه از منظر اخلاقی، چه از منظر اعتقادی، چه از منظر فلسفی و … می‌بینیم عدالت عنصر کلیدی است و باید مورد توجه رهبران و کارگزاران حکومتی و آحاد مردم قرار بگیرد.
*همه مردم به ارزش و اهمیت مساله عدالت اقرار دارند ولی می‌بینیم جوامع بشری و حکومت‌ها در محقق کردن عدالت با مشکلاتی روبرو هستند. به نظر شما مهمترین موانعی که نمی‌گذارد مساله عدالت در یک جامعه محقق شود با توجه به منویات حضرت امیر (ع)، چیست؟
امیرالمومنین (ع) مهمترین مانع اجرای عدالت را در همین نامه ۳۱ دنیاطلبی و دنیاگرایی می‌داند. حضرت می‌فرماید آنچه باعث شده انسان‌ها از صراط مستقیم عدالت منحرف شوند و به ظلم دست بزنند این است که فکر می‌کنند برای دنیا آفریده شدند در حالی که آن حضرت می‌فرمایند فرزندم بدان که تو برای آخرت آفریده شدی. دنیا قرار است مقدمه‌ای باشد و مزرعه‌ای باشد که ما از زندگی کوتاهی که در دنیا داریم برای آخرت خودمان زاد و توشه برداریم و اگر هر کسی اندکی تأملی در زندگی خودش و زندگی امروز در دنیا بکند، اهمیت این فرمایش امیرالمومنین (ع) را متوجه می‌شود که واقعاً هر جا ظلم و بی‌عدالتی صورت می‌گیرد ناشی از این است که آن افراد خیال می‌کنند برای دنیا آمدند و بعد از دنیا آخرتی نیست و الا اگر انسان‌ها به یاد مرگ باشند یاد آخرت و قیامت باشند متوجه می‌شوند اصالت را باید به آخرت بدهند. قاعدتاً کسی که یاد مرگ و قیامت هست دست به ظلم نمی‌زند چون می‌داند یک ایستگاهی هست که باید در آنجا پاسخگو باشد.
*گاهی بین عدالت و مسائل دیگری تزاحم برقرار می‌شود؛ مثل تزاحم بین برقراری عدالت و رعایت مصلحت. به نظر شما در این موارد باید جانب کدام را گرفت و کدام اهمیت بیشتری دارد؟
ببینید، مصلحت یعنی عدالت. اصلاً مصلحت جایی مطرح می‌شود که اگر ما به یک قانونی یا دستوری عمل کنیم موجب ظلم می‌شود لذا می‌گوئیم مصلحت ایجاب می‌کند آن کار را انجام ندهیم. در اینجا تمرین و امتحان مصلحت باید با مساله عدالت انجام شود؛ یعنی هر جا می‌گوئیم مصلحت اقتضا می‌کند باید بتوانیم به جایش کلمه عدالت را بگذاریم و بگوییم عدالت اقتضا می‌کند. لذا نمی‌شود مصلحت مخالف عدالت باشد چون فرض ما فرض تزاحمات است یعنی دو چیز با هم متزاحم می‌شوند و ما آنی که عادلانه‌تر است را بر آنی که مطابق عدالت نیست اولویت می‌دهیم. بنابراین هر جا گفتند مصلحت ایجاب می‌کند، شما باید به جایش کلمه عدالت را بگذارید. اگر باز هم جمله شما درست بود، آن از نظر اسلام مورد قبول است ولی اگر جمله درست نبود آن مطلب مورد قبول اسلام نیست. در واقع مصلحت نیامده است که منافع را توجیه کند و الا منتهی به ظلم می‌شود.
کد خبر 6086156
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»